آبیاری به فراهم آوردن آب کافی در خاک، جهت رشد و بالندگی محصولات اطلاق می شود. با گذشت زمان، روش ها و سیستم های آبیاری مختلفی برای برآوردن نیازهای خاص هر محصول و خاک توسعه یافته اند.
انواع روش ها و سیستم آبیاری
1- سیستم آبیاری سطحی
2- سیستم آبیاری قطره ای
3- سیستم آبیاری بارانی
سیستم آبیاری سطحی
در این روش با کمک نیروی گرانش، آبیاری در فضای کشاورزی صورت می پذیرد. واقعیت این است که در حال حاضر، حدود 85 درصد از آبیاری ها در جهان به این روش انجام می شود.
سیستم آبیاری قطره ای
در این روش، آب به صورت قطره هایی کوچک و به کمک آب پاش هایی که در فواصل مشخصی قرار گرفته اند، به خاک انتقال داده می شود.
آبیاری قطره ای منجر به کاهش تلفات آب شده و رشد علف های هرز را به حداقل می رساند و از این رهگذر، بهره وری افزایش می یابد.
سیستم آبیاری بارانی
در روش آبیاری بارانی، آب را با فشار روی مزارع اسپری می کنند.
سیستم آبیاری سطحی
آبیاری سطحی عمدتا در فضاهای زراعی و باغ ها مورد استفاده قرار می گیرد.
همانطور که اشاره شد در این روش از نیروی گرانش کمک گرفته می شود و از کانال، لوله کشی و غیره برای تامین آب منابع آبیاری استفاده می شود.
لازم به ذکر است که کارایی این روش، معمولا به نوع خاک و محصول و عواملی دیگر بستگی دارد.
تلفات آب در این روش بیش از سایر روش هاست، بنابراین گفته می شود که بهره وری آبیاری سطحی، کمتر از سیستم های دیگر آبیاری است.
اما باید گفت که به طور کلی 3 روش مشخص در این سیستم آبیاری وجود دارد:
- آبیاری شیاری
- آبیاری کرتی
- آبیاری مرزی (نواری)
آبیاری شیاری
در این سیستم آبیاری، آبیاری از طریق جریان آب در شیارهایی به فاصله 0.1 تا 0.3 متر از یکدیگر، انجام می شود.
این روش، به دانش فنی کمتری نیاز دارد و این در حالی است که دو روش قطره ای و بارانی نیازمند دانش فنی هستند.
همچنین سیستم آبیاری شیاری به سرمایه گذاری چندانی احتیاج ندارد، اما تنظیم جریان آب دشوار است.
آبیاری شیاری مناسب پرورش محصولاتی مانند ذرت و سورگوم است که به صورت ردیفی کاشته می شوند.
لازم به ذکراست در مزارعی که شیب بلندتری دارند، میزان نفوذ آب کمتر است.
همچنین آبیاری یکنواخت در مزارعی با شیب کم، نیازمند نرخ ورودی بیشتری از آب است. در نهایت باید گفت که برای تامین آب شیارها از منبع، معمولا از لوله های زانویی استفاده می شود.
آبیاری کرتی
سیستم آبیاری کرتی نیز، یکی دیگر از انواع روش های آبیاری سطحی به شمار می آید.
آبیاری کرتی عمدتا در باغ ها مورد استفاده قرار می گیرد و در آن، حوضچه هایی متناسب با اندازه درخت ایجاد می شوند.
پس از ساخت این حوضچه ها، تمام آنها با یکدیگر و با کانال آبیاری مرتبط می شوند و بدین ترتیب آب مورد استفاده در حوضچه قبلی، به حوضچه بعدی منتقل می شود.
البته مشکل این روش این است که امکان انتقال آفات و بیماری ها نیز از یک درخت به درخت دیگر، از طریق آب آبیاری وجود دارد. در ضمن باید گفت که در صورت انتخاب این روش آبیاری، می توان زراعت داخلی را نیز مکررا انجام داد.
آبیاری مرزی
سیستم آبیاری مرزی، یک روش قدیمی آبیاری به شمار می آید. در این روش، فضای زراعت به بلوک هایی تقسیم می شود و مرزهایی روی زمین شکل می گیرد.
گفتنی است که در آبیاری مرزی یا نواری، آب بین دایک ها جریان می یابد. این دایک ها، فضای شیب دار را به نوارهایی مستطیلی شکل تقسیم می کنند که انتهایشان فاقد زهکشی است.
هدف از این روش،عمدتا ایجاد جریان آب در مزارع است و برای زمین های شیب دار ، نسبت به روش مرزی مناسب تر است.
سیستم آبیاری قطره ای
این سیستم آبیاری، عمدتا متناسب با نیاز خاک و گیاهان، آب مصرفی را تامین می کند. بنابراین در مقایسه با سایر روشهای آبیاری، سیستمی کارآمدتر در برابر مصارف بالای آب محسوب می شود.
جالب است بدانید که آبیاری قطره ای معمولا در مناطق کم آب و خشک دنیا، متداول ترین روش آبیاری است و برعمده مسایل این مناطق، یعنی مشکل کمبود منابع آب و زمین های ناهموار نیز فائق می آید.
این سیستم آبیاری از چهار مولفه مکش، تنظیم، کنترل و در آخر تخلیه تشکیل می شود که از پمپ بالابر آب، فیلتر هیدروسیکلون، فیلتر شنی، مخزن مخلوط کردن کود، فیلتر اسکرین، تنظیم کننده فشار، کنتور آب، خطوط اصلی و فرعی و نیز قطره چکان استفاده می کند.
تامین آب از طریق پمپ بالابر آب، ضرورت دارد. پس از بلند کردن، آب از طریق فیلتر هیدروسیکلون، فیلتر شنی، مخزن مخلوط کردن کود، فیلتر اسکرین و قطره چکان عبور داده می شود.
همه این فیلترها، برای روان بودن جریان آب از طریق قطره چکان ضروری هستند. در غیر این صورت، ممکن است لوله ها مسدود شوند.
انواع آبیاری قطره ای
سیستم آبیاری قطره ای پرفشار: که با فشار عملیاتی psi 30 یا بیشتر کار می کند.
سیستم آبیاری قطره ای کم فشار: که با فشار عملیاتی کمتر از psi 30 کار می کند.
مزایای آبیاری قطره ای
- صرفه جویی حدود 30-70 در مصرف آب
- صرفه جویی در هزینه عملیات
- استفاده از زمین های تپه ای و شیب دار
- کاهش مشکل علف های هرز
- افزایش رشد، قدرت و بهره وری گیاهان
- تسهیل عملیات آسان بین فرهنگی
- تسهیل مصرف کود
- کاهش بیماری ها و آفات مختلف گیاهان
- مناسب ترین روش آبیاری برای خاک های سبک
- بکارگیری آب هایی با کیفیت پایین
تیم سایت کشاورزی با توجه به نیاز کشاورزان عزیز و افرادی که نیازمند راه اندازی سیستم های آبیاری در مزارع، زمین های کشاورزی، باغچه و باغ های شخصی خود هستند خدمات لازم را ارائه می کند.
برای دریافت مشاوره رایگان با ما تماس بگیرید.
شماره تماس های کشاورزی : 02155212162 – 09127337549
برخی از محصولات آبیاری قطره ای و بارانی سایت کشاورزی
برای مشاهده سایر محصولات از منوی اصلی سایت بخش محصولات لوازم محصولات آبیاری قطره ای و بارانی مراجعه کنید.